"De vrije mens is zijn eigen schepper". Richard Wagner's Der Ring des Nibelungen weerspiegelt zijn leven en de politieke opschudding gedurende die periode. In het creatieve proces ontstond naast de held Siegfried een ander belangrijk personage, de god Wotan, de spreekbuis voor Wagnerʼs ideeën. "Hij is precies zoals wij zijn: het resultaat van het hedendaagse bewustzijn, terwijl Siegfried is wat we hopen dat de mens in de toekomst zal zijn, maar niet door ons gecreeerd kan worden. Hij moet zichzelf vormen door ons te vernietigen." Onze ondergang als basis voor een gelukkiger toekomst? Wagner voltooide zijn musicale Hercules taak met een complex van zo'n 20 verschillende musicale thema's (leidmotieven).

Dit deel, de eerste dag van de tetralogie (Das Rheingold zijnde de voorafgaande avond), was volgens zijn vrouw Cosima, zonder twijfel het meest ontroerende en tragische van alle werken van Wagner. Zij schreef dit in haar dagboek op 31 augustus 1873. De tekst van Die Walküre was gereed op 1 juli 1852, en de muziek aan het einde van de maand maart 1856. Met financiele hulp van zijn vriend en latere schoonvader Franz Liszt, vertrok Wagner na afronding van dit deel naar de stranden van het meer van Geneve.